Terapötik Moleküllerin Aktarımında Kullanılan Yeni Nesil Biyomalzemeler

摘要: Son yıllarda, RNA interferans mekanizmasının keşfedilmesiyle birlikte çeşitli ufak nükleik asit parçacıklarının (miRNA, siRNA, shRNA ve plazmid DNA vb.) transfeksiyonu giderek önem kazanmakta ve günümüzde birçok hastalığa sebep olan spesifik gen bölgelerinin susturulması için kullanılmaktadır. Birçok hastalığın tedavisinde kullanılması hedeflenen terapötik nükleik asitlerin, ilaç veya aşıların doku ve hücrelere aktarılmasındaki engeller bu alandaki gelişmeleri sınırlamaktadır. Bu doğrultuda, polimer, inorganik ve lipit bazlı çeşitli biyomalzemeler veya bu biyomalzemelerden oluşan kompozitler çeşitli modifikasyonlara uğratılarak terapötik nükleik asit, ilaç veya DNA/protein aşısı aktarımı için uygun hale getirilmektedir. Aynı zamanda, toksik etkiyi azaltmak ve aktarımın yapılacağı hücreyi hedeflemek için çeşitli optimizasyon ve modifikasyonlar yapılarak nanoparçacıklar daha fonksiyonel hale getirilebilmektedirler. Yeni nesil terapötiklerin geliştirilmesinde; i) yeni nükleik asit tipleri, ii) transfeksiyon verimini sınırlayan biyolojik bariyerlerin aşılması, iii) daha fonksiyonel nano-biyomalzemelerin sentezi in vitro / in vivo ortamlarda yoğun bir şekilde araştırılmakta ve umut vaat eden gelişmeler yaşanmaktadır. Bu derleme makalesinde, literatürdeki güncel gelişmeler göz önünde tutularak farklı biyomalzemeler yapılarına göre sınıflandırılmış, ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve bu biyomalzemelerin terapötik uygulamalarda kullanımıyla ilgili örnek çalışmalara yer verilmiştir.